عصب کشی دندان کودکان

عصب کشی دندان کودکان یک فرآیند درمانی مؤثر برای متوقف کردن هر گونه درد دندان است. بخش داخلی دندان که ریشه و عصب در آن قرار دارد ممکن است دچار عفونت شود. با این روش تمام پوسیدگی ها و عفونت ها از سطح دندان خارج می شوند و جای آن را با مواد مخصوص پر می کنند. پالپ دندان همان داخلی ترین بخش دندان است که درون محفظه سخت دندان قرار دارد. این محفظه سخت با نقش حفاظتی خود مانع ورود انواع میکروب ها و عفونت های دهانی به بخش پالپ دندان می شود. پالپ دندان از رگ های خونی، اعصاب و بافت های هم بند تشکیل شده است. از این رو آسیب به این بخش با درد همراه خواهد بود.

دلایل عصب کشی دندان کودکان

شاید از خود بپرسید که وقتی دندان های شیری در نهایت خودشان می افتند چرا باید عصب کشی کرد؟ عملکرد دندان های شیری مشابه دندان های دائمی است. آسیب و یا افتادن هریک از دندان ها علاوه بر جنبه های زیبایی در غذا خوردن و صحبت کردن نیز مشکلاتی به وجود می آورد. همان طور که می دانید افتادن دندان های شیری هم زمان اتفاق نمی افتد بلکه بین سنین 6 تا 12 سالگی دندان ها به تدریج می افتند.

از طرفی دیگر دندان های شیری فضایی برای دندان های دائمی نگه می دارند. حال اگر دندان کودک زودتر از موعد خود بیفتد، دندان های دیگر این فضا را پر می کنند. در نتیجه روند نهایی شکل گیری دندان ها با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد شد. کج شدن دندان های دائمی یا رشد دندان ها در محل نامناسب و گاه رشد دو دندان همزمان در یک محل سبب می شود کودک در آینده نیاز به درمان های پر هزینه تر ارتودنسی داشته باشد.

البته درمان عصب کشی دندان کودکان ممکن است برای دندان های دائمی آسیب دیده نیز انجام پذیرد. اما در کودکان این درگیری بیشتر برای دندان های شیری رخ می دهد. پوسیدگی دندان سبب از بین رفتن پوشش خارجی دندان می شود. در نتیجه میکروب ها می توانند به بخش داخلی (پالپ دندان) نفوذ کنند و موجب آسیب به آن شوند.

به همین دلیل عصب کشی دندان کودکان به منظور پیشگیری از عفونت و حفظ دندان آسیب دیده بسیار ضروری است. مواردی مانند پوسیدگی و خرابی دندان، بیماری های مربوط به لثه، ضربه به دندان و … می توانند به بخش خارجی دندان آسیب وارد کنند. اگر در این مرحله درمانی صورت نگیرد باعث التهاب و بیماری بخش داخلی یا همان پالپ دندان می شود.

جای عکس

راه های تشخیص عصب کشی دندان کودکان

عصب کشی دندان کودکان توسط دندانپزشک اطفال یا اندودنتیست ها (متخصصان درد و آسیب پالپ) انجام می پذیرد. در این مرحله کودک ممکن است با محرک هایی همچون غذای گرم و سرد، غذاهای اسیدی و شیرین یا حتی بعضی از نوشیدنی ها احساس درد شدیدی در دندان خود داشته باشد. دندانپزشک با اطلاع از سابقه پزشکی کودک و معاینه اولیه می تواند احتمال آسیب به کانال ریشه را بررسی کند. اما برای آگاهی از میزان آسیب داخلی و ریشه دندان به عکس های دقیق با اشعه ایکس نیاز است.

خوشبختانه در سال های اخیر توجه به دندان های شیری و نقش آن در سلامت دندان های دائمی بیش از پیش آشکار شده است. بنابراین بیشتر والدین به این امر آگاه هستند که درمان به موقع می تواند از میزان آسیب های بیشتر پیشگیری کند. در غیر این صورت عفونت می تواند از ریشه دندان هم فراتر رود و به استخوان فک مجاور برسد. این حالت برای کودک اصلا خوشایند نیست زیرا منجر به آبسه دندان و دردهای بیشتر می شود.

چگونه کودک را برای عصب کشی آماده کنیم؟

اولین اقدام برای آماده کردن کودک و کمک به دندانپزشک این است که به هیچ وجه کودک را نترسانید. هرچند ممکن است شما به عنوان والدین کودک از این درد رنج ببرید اما بهتر است این حس را به کودک خود منتقل نکنید و به او آرامش بدهید. هیچوقت به جای دندانپزشک صحبت نکنید و اجازه دهید خود دندانپزشک به طور منطقی مراحل کار را برای کودکان توضیح دهد. همچنین بهتر است به کودک خود به اندازه غذا بدهید و او را تشویق به خواب کافی نمایید تا در هنگام عصب کشی همکاری بهتری با پزشک خود داشته باشد.

در عصب کشی دندان کودکان، ابتدا دندانپزشک با تزریق بی حسی موضعی دندان کودک و اطراف آن را بی حس می کند. سپس نوعی مانع پلاستیکی در اطراف دندان شیری قرار می دهد تا از سرایت عفونت به بقیه دندان ها جلوگیری کند. سپس حفره کوچکی روی دندان ایجاد می کند تا با دسترسی به پالپ دندان بتواند درمان را آغاز نماید. بعد از برداشتن قسمت های آسیب دیده با محلول آنتی باکتریال دندان را شستشو داده و سپس اقدام به پر کردن آن با مواد مخصوص می نماید. توجه داشته باشید این مواد هیچ خطری برای کودک ندارد پس نگران نباشید.

جای عکس

انواع عصب کشی دندان برای کودکان

• روش پالپوتومی یا پالپ زنده برای دندان شیری

در صورتی که پوسیدگی تنها به تاج دندان محدود باشد یا به عبارتی پوسیدگی داشته باشد اما آسیبی به پالپ نرسیده باشد از این روش برای عصب کشی دندان کودک استفاده می کنند. به کمک این شیوه بخشی از پالپ از تاج دندان خارج می شود اما ریشه دندان همچنان باقی می ماند.

حفظ پالپ ریشه این مزیت را دارد که ریشه ها به درستی تکامل پیدا کنند و دیواره های ضخیم تری بسازنند که در نهایت طول عمر دندان افزایش یابد. بعد از خارج کردن عفونت، نواحی داخلی دندان با مواد مخصوص پر شده و روکشی از جنس فولاد ضد زنگ روی آن قرار می گیرد. تا زمان افتادن دندان شیری به همین صورت باقی می ماند.

• روش پالپکتومی یا پالپ غیر زنده برای دندان های شیری

چنانچه والدین دیر اقدام کنند و در مراحل اولیه، پوسیدگی دندان کودک نادیده گرفته شود به درمان دیگری  نیاز خواهد بود. در این صورت تاج و ریشه دندان شیری هر دو عفونی شده اند. بنابراین از روش پالپکتومی استفاده می کنند. در اینجا دندانپزشک مجبور است کل حفره دندان یعنی هم تاج و هم ریشه را پاکسازی کند. بعد از خارج کردن عفونت، آن را با مواد مخصوص پر کرده و همانند شیوه قبل روکشی از جنس فولاد ضد زنگ روی آن قرار می دهد. این روش نسبت به روش پالپوتومی به تعداد جلسات بیشتری نیاز دارد.

بعد از عصب کشی دندان کودکان انجام چه کارهایی نیاز است؟

به یاد داشته باشید بعد از عصب کشی، برای جلوگیری از عفونت و التهاب از کودک بخواهید به طور مرتب مسواک بزند. اگر کودک شما به تنهایی نمی تواند این کار را انجام دهد به او کمک کنید تا به آرامی مخصوصا اطراف لثه را مسواک بزند.

توجه داشته باشید کمی درد بعد از عصب کشی دندان امری طبیعی است. به هرحال دندانپزشک در حین درمان از بی حسی موضعی استفاده کرده که کودک دردی را حس نکند. بنابراین بعد از این عمل مسکن های تسکین دهنده درد را تجویز می کند. از دیگر مواردی که بعد از عصب کشی وجود دارد حساسیت در تاج دندان است. این حساسیت موقتی خواهد بود و تا چند روز بعد از عصب کشی عادی می شود.

به کودک خود بیاموزید از خوردن غذای بسیار گرم و بسیار سرد پرهیز کند. هم چنین مصرف تنقلات شیرین را به حداقل رسانده و پس از مصرف حتما مسواک بزند. نوشابه های گازدار و مواد اسیدی نیز موجب از بین رفتن بافت محافظتی دندان می شود. در نتیجه به بافت درونی آسیب وارد خواهد شد. پس این مواد را از برنامه غذایی خود حذف کنید.

آیا عصب کشی دندان همیشه موفقیت آمیز خواهد بود؟

عصب کشی دندان کودکان روش بسیار مناسبی برای حفظ دندان های کودک است. اما این روش همیشه جوابگو نخواهد بود. اگر میزان عفونت بالا باشد، بعد از درمان نیز احتمال عفونت مجدد وجود خواهد داشت.  همچنین گاهی به دلیل باریک بودن کانال های دندان ممکن است از نظر پزشک پنهان مانده و مورد شناسایی قرار نگیرند. در نتیجه عفونت همچنان باقی می ماند. در پاره ای از موارد نیز به دلیل پایین بودن کیفیت روکش یا حتی تأخیر در قرار دادن روکش پوسیدگی مجدد اتفاق بیفتد. در چنین مواردی کشیدن دندان راه حل مناسب تری خواهد بود.

تفاوت عصب کشی دندان کودکان با بزرگسالان در چیست؟

عصب کشی دندان کودکان پیچیده تر از عصب کشی دندان بزرگسالان است. در کودکان به دلیل عدم تکامل ریشه ها و باریک بودن آن ها نیاز به دقت بیشتری است. از این رو توصیه می شود این کار حتماً زیر نظر متخصص دندانپزشک اطفال صورت گیرد. برای اینکه دندان های دائمی بتوانند در زمان مناسب خود بیرون آیند، دندان های شیری باید قبل از آن بیفتند. آسیب به کانال های ریشه منجر به توقف رشد آن ها می شود. در نتیجه ممکن است زمان افتادن دندان های شیری و یا رشد دندان های دائمی به تعویق بیفتد.

اما در بزرگسالان این مراحل راحت تر انجام می پذیرد. در بزرگسالان با تجمع باکتری ها و آسیب به بافت های داخلی، پوسیدگی دندان بیشتر می شود. دندانپزشک برای رسیدن به ریشه دندان در تاج آن سوراخی ایجاد کرده و شروع به عصب کشی می کند. حفره کانال بعد از پاکسازی به طور دقیق ضد عفونی می شود. در مرحله آخر نیز با مواد مخصوص به طور دائم پر می شود.